Động thái của Thổ Nhĩ Kỳ và các quốc gia khác trước cơn sốt tiền ảo

Tiền ảo đã và đang được các quốc gia kiểm soát chặt chẽ nhằm hạn chế những tác động tiêu cực của chúng với nền kinh tế toàn cầu. Mặc dù giá trị mà đồng tiền này mang lại là rất lớn, song chúng vẫn tiềm ẩn một vài rủi ro trong quá trình giao dịch. Thậm chí còn ảnh hưởng đến các phương thức thanh toán truyền thống đang hiện hành.

Một vài quốc gia trên thế giới như Thổ Nhĩ Kỳ, Hàn Quốc,…. cũng đang có thái độ tỏ ra dè chừng với loại tiền này. Mặc dù nhiều nước đã đề xuất chính sách ngăn cấm nhưng liệu có thực thi hay không khi các giao dịch chủ yếu trên môi trường internet. Để xóa sổ tiền ảo chỉ có cách cắt mạng internet, trong khi chúng ta lại cần nó cho các hoạt động khác.

Sốt tiền ảo và hành động của Thổ Nhĩ Kỳ

Bitcoin, tiền ảo phổ biến nhất thế giới, đã tăng giá gần gấp đôi kể từ đầu năm đến nay. Ether, đồng tiền ảo vốn hóa lớn thứ hai, vượt ngưỡng kỷ lục 2.500 USD hôm 15/4. Dogecoin, đồng tiền ảo được tạo ra “như một trò đùa” dựa trên meme chú chó Shiba, tăng 400%. Mức biến động cao khiến tiền ảo ẩn chứa nhiều rủi ro và khó dự đoán hơn nhiều. Nhưng thực tế, Bitcoin tạo ra lợi nhuận cao hơn đáng kể so với vàng.

Thị trường tiền kỹ thuật số đã thăng hoa suốt năm 2020 và chưa có dấu hiệu dừng lại. Thương vụ IPO sàn Coinbase gần đây tiếp tục “thổi giá” hàng loạt đồng tiền ảo lên cao. Nhiều doanh nghiệp, tổ chức cân nhắc tham gia cuộc chơi tiền ảo, hướng tới chấp nhận tiền ảo trong giao dịch thanh toán.

Nhà đầu tư, tỷ phú Ray Dalio từng cho rằng các chính phủ có thể kiểm soát Bitcoin. Và các tiền ảo khác cũng có thể đặt vào tầm ngắm nỗ lực duy trì vị thế độc quyền. Cảnh báo này phần nào đã trở thành hiện thực ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Cơn sốt tiền ảo này cũng kéo theo sự giám sát ngày càng chặt chẽ từ các chính phủ. Và Thổ Nhĩ Kỳ đã trở thành quốc gia mới nhất mạnh tay với tiền ảo.

Giá trị tiền ảo sụt giảm sau lệnh cấm

Hôm 16/4, Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ cấm sử dụng tiền ảo trong mọi giao dịch thanh toán hàng hóa, dịch vụ bằng mọi phương pháp trực tiếp hay gián tiếp. Lệnh cấm có hiệu lực từ ngày 30/4.

Trong một tuyên bố, cơ quan này nhấn mạnh các tài sản tiền ảo “không bị điều chỉnh bởi bất kỳ quy định hay cơ chế giám sát nào, cũng không được quản lý bởi bất kỳ cơ quan trung ương nào”. “Việc sử dụng tiền ảo trong thanh toán có nguy cơ tổn thất khó khắc phục cho các bên. Chưa kể tới nguy cơ làm suy giảm niềm tin vào các công cụ hiện đang được sử dụng”. Ngay sau tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ, giá Bitcoin sụt gần 5%.

Thị trường tiền ảo ở Thổ Nhĩ Kỳ đã hoạt động sôi nổi trong những tháng gần đây khi các nhà đầu tư tìm đến Bitcoin như một tài sản an toàn trước sự sụt giá của đồng nội tệ Lira và hiện tượng lạm phát lên tới 16% vào tháng trước. Royal Motors – công ty phân phối siêu xe Rolls-Royce địa phương – đã trở thành doanh nghiệp đầu tiên trong nước chấp nhận thanh toán bằng tiền ảo.

Theo một số nhà phân tích khác, diễn biến giá tiền ảo với nhiều biến động và thanh khoản kém. Đơn giản điều này xuất phát từ các điều kiện của thị trường tại từng thời điểm.

Cảnh báo từ Thổ Nhĩ Kỳ

Thổ Nhĩ Kỳ cho đến nay là một trong số hiếm hoi các quốc gia đưa ra những biện pháp kiểm soát chặt chẽ về mặt quy định với tiền ảo. Hầu hết các chính phủ khác vẫn thận trọng quan sát. Hoặc họ tìm cách làm rõ các quy tắc điều chỉnh tiền ảo hơn là cấm giao dịch.

Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ có lý do riêng để hành động như vậy. Bởi nước này đang ở trong một cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ.

Đồng Lira đã mất giá tới 10% từ đầu năm đến nay. Năm ngoái, đồng tiền này cũng trượt giá kỷ lục 24%. Lạm phát chưa từng có thúc đẩy khối lượng giao dịch tiền ảo ở Thổ Nhĩ Kỳ đạt mức kỷ lục 218 tỷ Lira (27 tỷ USD) chỉ tính từ đầu tháng 2 đến 24/3, tăng vọt so với mức hơn 7 tỷ Lira cùng kỳ năm ngoái – theo dữ liệu của công ty nghiên cứu Mỹ Chainalysis. Nhưng không riêng Thổ Nhĩ Kỳ, còn nhiều chính phủ khác đang cân nhắc hành động với tiền ảo.

Lời cảnh tỉnh cho các quốc gia khác

Một báo cáo vào cuối tuần qua tiết lộ Bộ Tài chính Mỹ đang có kế hoạch xử phạt các tổ chức tài chính liên quan đến các giao dịch rửa tiền thông qua tài sản kỹ thuật số.

Chính phủ Singapore, từng được xem là một trong những quốc gia thân thiện với tiền ảo. Nhưng gần đây họ cũng cảnh báo công chúng thận trọng với các giao dịch tài sản này. “Tiền kỹ thuật số được đánh giá có mức độ bất ổn cao” – khuyến cáo của Chủ tịch Cơ quan tiền tệ quốc tế Singapore Tharman Shanmugaratnam. “Do đó, tiền ảo có rủi ro cao nếu được lựa chọn là tài sản đầu tư”.

Trong tuần trước, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đưa ra hàng loạt cảnh báo. Theo đó các rủi ro và cạm bẫy tiềm ẩn từ tiền ảo được nhấn mạnh.

Ấn Độ được cho là sắp đề xuất lệnh cấm với tiền ảo kèm theo quy chế phạt mạnh tay. Chính sách này áp dụng với người giao dịch hoặc nắm giữ tài sản bằng loại tiền này.

Quyền hạn của nhà chức trách

Trung Quốc thậm chí đã hành động từ năm 2017 với lệnh cấm công dân trao đổi trực tiếp đồng Nhân dân tệ lấy tiền ảo thông qua các trang web giao dịch trực tuyến.

“Chúng ta đang ở trong một thị trường sốt tiền kỹ thuật số…. Các nhà chức trách chắc chắn phải cảnh báo công chúng cẩn trọng để không bị mê hoặc và dốc túi vào những khoản đầu tư phi lý” – Kenneth Bok, nhà đầu tư tiền ảo tại Singapore nhận định.

Tiền kỹ thuật số tồn tại bên rìa hệ thống tài chính toàn cầu. Chúng không được quản lý bởi một cơ quan nhà nước như các loại tiền tệ pháp định. Đây là một trong những lý do khiến các chính phủ thận trọng hoặc quay lưng với loại tiền này.

Cấm tiền ảo có khả thi?

Thực tế, các chuyên gia công nghệ tài chính (finetech) toàn cầu đều đồng ý rằng quy định cấm tiền ảo về cơ bản là bất khả thi. Về mặt kỹ thuật, cách duy nhất để cấm tiền kỹ thuật số là cắt mạng internet.

“Theo đúng nghĩa đen, bạn có thể lưu trữ hàng tỷ USD Bitcoin trên một tờ giấy nháp” – nhận định của chuyên gia tài chính Ấn Độ Balaji Srinivasan. Sẽ thật nực cười nếu một ngày, cơ quan thực thi pháp luật đi lục tung thùng rác một căn hộ nào đó để tìm kiếm tờ giấy nháp ghi nguệch ngoạc vài dòng mật mã truy cập ví kỹ thuật số. Vì đơn giản, không có cách nào ngăn chặn hoặc truy vết trực tuyến các giao dịch ảo khi chúng hoạt động trên nền tảng công nghệ blockchain (chuỗi khối).

“Ngay cả khi một quốc gia thông qua luật cấm tiền kỹ thuật số. Luật này hầu như không thể thực thi được. Những quốc gia từng cấm tiền ảo đã chứng kiến thị trường ngầm bùng nổ theo cấp số nhân. Không có cách nào phát hiện những ai đang tham gia giao dịch trên những “chợ đen”” – trích lời Sharan Nair, Giám đốc Kinh doanh của sàn giao dịch Coinswitch.

Câu trả lời cuối cùng

Trong trường hợp của Thổ Nhĩ Kỳ, đa số các doanh nghiệp, nhà quan sát trong nước tỏ ra không đồng tình với động thái cấm giao dịch thanh toán bằng tiền ảo.

Ahmed Faruk Karsli, Giám đốc điều hành công ty thanh toán Papara của Thổ Nhĩ Kỳ cho hay ông bị bất ngờ về lệnh cấm. “Chọn biện pháp cấm cửa dễ hơn nhiều so với nỗ lực quản lý… Đây là một quy định khiến tôi quan ngại cho tương lai đất nước”, ông Karsli nói.

Nhà kinh tế Ugur Gurses cũng cho rằng lệnh cấm là một quy định sai lầm. “Bất kỳ cơ quan nào chọn cách điều tiết thị trường bằng lệnh cấm sẽ phải thất vọng. Bởi điều đó chỉ khuyến khích các công ty khởi nghiệp fintech di chuyển ra nước ngoài”.

Nguồn: vietstock.vn